ગુજરાત રાજ્ય ની અંદર સુરેન્દ્રનગર જિલ્લાની અંદર આવેલો મુળી તાલુકાની પંચાલના કંઈક અલગ જ છે અહીંયા એક મંદિર આવેલું છે. જ્યારે જે પણ એ વ્યક્તિ મંદિરને જોયો છે તો તેને કંઈ મંદિરે ફરક લાગતો નથી. પણ આ મંદિરમાં કંઈક અલગ જ જોવું હોય. તો તમારે ત્યાં સવાર અને સાંજ હાજર રહેવું પડે છે.
આ મંદિરમાં રમાર રાજપૂતોના દેવતા માંડવરાયજીના સમર્પિત છે અને તે ભગવાનના સૂર્યને અવતાર માનવામાં આવે છે આની પાછળનો આ ઈતિહાસ જાણવા મળી રહ્યો છે જ્યારે આ ગામમાં મુળી ગામ પરમાર શાસકોના અધિકારી હેઠળ હતું.
જ્યારે આ શાસનકાળમાં રાજ ચાંચોજી સાતમા વંશજ હતા. એક માન્યતા હતી કે ધ્રોલના શિક્ષકો, હળવદના શિક્ષકો અને ચાંચોજી દ્વારકા આવી પહોંચ્યા. દ્વારકા પહોંચ્યા પછી બધાએ ગૌમતી નદીમાં સ્નાન કર્યું અને શપથ લીધા.
છોકરીના શિક્ષક ચાંચોજીએ પ્રતિજ્ઞા લીધી કે માણસ મારી પાસે કંઈ પણ માગસે મળશે તો હું તેને આપીશ. જેથી તેના તેનાથી બીજા રાજ્યનો જીવ તૂટી ગયો પણ આ રાજ્યનું જીવન એક બંધ રહ્યું.
આ બધી બાબતો હળવદના રાજા ને સહન ન થતા તેને તેની પકડ તોડવા માટે તેને ચારણ ની મદદ લીધી. આ ચારણ રાજ દરબારમાં આવે છે અને જીવંત સિંહનું દાન માંગે છે. દરબારો નારાજ છે કે આવું ન થવું જોઈએ. જમીં દાન કે દે જબર, લીલવળુ લીલાર સાવજ દે મું સાવભલ, પારકરા પરમાર.ચારણ આ દુહામાં કહે છે કે તે પરમાર રાજવી છે. શકિતશાળી રાજા પ્રવાહનું દાન કરે છે અને તેના માથા માટે ભીખ પણ માંગે છે.
આ માત્ર ને માત્ર સાવચેત રહેવા માગું છું એ રાજા તમે મને સિંહ આપશો આ ચરણ માંગણી પૂરી કરવા આ પરમાર રાજા માનવ રાયના મંદિરે આવે છે અને તેમને લાજ રાખવાનું કહે છે.
બીજા દિવસ સવારે પાંચાલ ના પર્વત પર બધા લોકો જાય છે અને ત્યાં પ્રભુ માંડવરાય પોતે સિંહનું રૂપ લઈને આવે છે. જ્યારે આ પરમાર સિંહ ને પકડીને આગળ લાવે છે. તે સમય દરમિયાન આ ટોળું સાવ અલગ જ દ્ર્શયજોવા મળી રહ્યા હતા.
ચારણને સિંહનું દાન માંગતા માંગતા મંગાઈ ગયું હતું પણ તેમને કેમ હાથ અડાડવો? તે સમય દરમિયાન આ ચારણ ભાગી જાય છે એ રાજા મને મારું દાન મળી ગયું છે આમ પરમાર રાજન આ જૂથ ને મૂકી દે છે.
હાલ મુળી ગામની મંદિરની અંદર આજે પણ ભગવો લેહરવામાં આવી રહ્યો છે. આ મંદિરની અંદર સવાર સાંજ ભગવાન માંડવરાયજીની પૂજા કરવામાં આવે છે જ્યારે પૂજના સમય દરમિયાન સવાર સાંજ પૂજા કરવામાં આવે ત્યારે એક મોરલો આવે છે અને તે તેના અવાજમાં ગાય છે ઘણા લોકો કહી રહ્યા છે કે આ વાત સાચી નથી તો તે પોતે ત્યાં પૂજાના સમયે પર જઈને લાવોનો લાભ લઈ શકે છે. આ વાત થોડા વર્ષો પહેલા ની નથી પણ સદીઓથી ચાલુ આવતું છે. પણ હાલ આ પરંપરાગત પરંપરા ચાલી રહી છે. આજ સુધી કોઈને ખબર નથી કે મોરલો આ ચોક્કસ સમયે શા માટે આવી રહ્યો છે અને તે ટહુકો ક્યાંથી આવે છે.
કહેવાય રહ્યું છે કે મોરલો ટહુકો કરે પછી જ આરતી શરૂ થાય છે. આ જીવાત રાત્રે બંધ થાય છે. સવાર ફરીથી શરૂ થઈ જાય છે આમ કોઈપણ પરિસ્થિતિમાં આ મોરલો આવે છે અને તેનું કાર્ય સમય મર્યાદિત કરતો રહે છે. કહેવાય રહ્યું છે કે આ મોરલો ઘણા સદીઓથી આવે છે પણ આની પાસે ચોક્કસ ઘટના સત્ય છે.
